Wie ben ik? Die vraag past bij de zoektocht, die iedere jongere aangaat in zijn puberteit. Je wilt ontdekken wie je bent. Dit gaat vaak niet zonder slag of stoot en roept ook veel onzekerheden op. Je lichaam verandert en je hormonen vliegen soms in het rond. Hoe kun je als ouder dit proces ondersteunen?

Uit een peiling van het ministerie van Volksgezondheid blijkt het volgende:

Zeven op de tien ouders praten nooit met hun kind over genderidentiteit. Hoewel deze ouders wel openstaan voor een dergelijk gesprek, denkt ruim de helft dat hun kind er geen behoefte aan heeft.

Om dit taboe te kunnen doorbreken deel ik de volgende tips met jou:

Zoek informatie

Ga als ouder zelf op zoek naar informatie over gender en seksuele voorkeur. Zelf info zoeken toont je kind dat je ook echt moeite wil doen. Je leert op die manier verder kijken dan de stereotiepe ideeën. Op die manier hoef jij je kind niet alle vragen te stellen, maar kan je kind ook met vragen naar jou toe komen.

Creëer een veilige sfeer

Veel jongeren zijn bang om met hun ouders over gevoelens te praten. Ze vrezen dat hun ouders hen zullen afwijzen of dat ze hun ouders zullen teleurstellen. Ondersteuning begint met het werken aan een veilige band tussen jou en je kind: Werk aan een open, vertrouwelijke sfeer in je gezin.

Wanneer praten lastig voor je is

Wie niet gemakkelijk praat, kan op andere manieren zijn kind steunen. Dat kan bijvoorbeeld door voor je kind op te komen wanneer die negatieve ervaringen meemaakt. Door naar hen te luisteren leer je herkennen wat hen raakt. Of leg eens op het kussen van jouw kind een foto of kaartje met daarop een passende tekst, dat jij jouw kind ziet en hem accepteert zoals hij is.

Maak contact met vrienden

Een andere manier om steun te geven, is door interesse te tonen in de vrienden of partner van je kind. Door de vrienden of partner van je kind te aanvaarden, toon je warmte naar je kind toe. Je kan bijvoorbeeld aangeven dat de vrienden ook welkom zijn bij je thuis, dat je hen graag zou leren kennen, of dat je het fijn zou vinden als hun partner ook zou komen naar het familiefeest.

Rolmodellen

Vertel aan je kind dat het oké is als die zou worstelen met hun identiteit of seksualiteit.Daarnaast kan je je kind in contact brengen met rolmodellen. Via social media zijn er voldoende mogelijkheden om op een positieve manier in “contact” te komen met die rolmodellen. Een mooi boek, dat dit proces beschrijft is het boek: Confettiregen van Splinter Chabot. Je leest mee hoe hij opgroeit en worstelt met zijn eigen identiteit.

Algemene vragen stellen

Je vraagt je wellicht zelf ook af hoe je kind zelf over deze thema’s denkt. Je hoeft niet meteen vragen te stellen over de gevoelens van je kind zelf, je kan beginnen met vragen over de thema’s op zich: Wat denkt je kind over transgender personen? Hoe staat je kind tegenover alle media-aandacht over dit onderwerp? Kent je kind LGBT+ personen? Geef ook aan wat jouw eigen kijk en ervaring hiermee is. Je kan dit doen aan de hand van een krantenartikel, een youtubefilmpje of iets op tv. Spreken over seksualiteit en gender met ouders kan ongemakkelijk zijn voor je kind. Ook wanneer jij als ouder aanspreekbaar en begripvol bent, is het niet altijd makkelijk voor je kind.

Ga het proces aan. Zoals je leest, kan dit op vele verschillende manieren. Het kan je kind helpen in zijn zoektocht naar zichzelf.

We moeten veel complimenten geven aan onze kinderen. Tenminste, dat wordt vaak gezegd. Maar is dat wel zo? Tegenwoordig zijn we wel erg gefocust op alles wat kinderen goed doen. Ze worden de hemel in geprezen. Kunnen we onze kinderen ook te veel complimenten geven? Worden ze er niet egocentrisch of arrogant van?

Geef een goed compliment

Als een compliment op de goede manier gegeven wordt, kunnen kinderen er nooit te veel krijgen. Kinderen worden dan op een positieve wijze gestimuleerd en ontwikkelen een positief en een gezond zelfbeeld. Maar je moet dan wel een goed compliment geven. Hoe doe je dat? Een goed compliment voldoet aan de volgende punten:

1. Maak je compliment duidelijk en concreet

Hoe duidelijker het is wat je bedoelt, hoe beter het kind je begrijpt. Als je alleen ‘goed zo’ zegt, blijft het vaag. Je kind weet dan niet altijd wat je bedoelt. Het is dus belangrijk om veel concreter te zijn. Observeer het gedrag van je kind, en benoem zo concreet en precies mogelijk wat je goed vond.

2. Hoe sneller je complimenteert, hoe krachtiger het compliment

Hoe sneller je een compliment geeft na het gedrag van je kind, hoe krachtiger het compliment is. Je kind ontvangt meteen feedback en snapt precies wat jij bedoelt. Hierdoor wordt gestimuleerd dit gedrag vaker te laten zien.

3. Een gemeend compliment is een goed compliment

Het is belangrijk dat je meent wat je zegt. Als iets zegt wat je niet meent, dan voelt de ander dat en komt het minder sterk over. Hoe ouder je kind wordt, hoe beter hij of zij dit aanvoelt. Ook kunnen kinderen gaan twijfelen of je wel meent wat je zegt. En dat kan juist onzekerheid oproepen in plaats van dat je het zelfvertrouwen van je kind stimuleert. Kinderen hoeven ook niet alles goed te kunnen. Ze moeten ook leren dat ze goed zijn in het een en minder goed in het ander. Dus als ze iets minder goed kunnen, hoeven ze daarvoor niet de hemel in geprezen te worden.

4. Zorg dat het compliment past bij de ontwikkeling van je kind

Het compliment moet passen bij de ontwikkeling van je kind. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van een realistisch zelfbeeld. Wat voor het ene kind knap is, hoeft voor het andere kind niet knap te zijn. Dus wees niet overdreven positief, als dat niet klopt bij wat het kind gedaan heeft. Met overdreven complimenten als “Je bent geweldig!”, “Dat is fantastisch!” of “Je bent de slimste!” kun je juist faalangst opwekken bij kinderen, omdat ze het gevoel hebben dat ze een volgende keer ook aan je verwachting moeten voldoen.

5. Complimenteer de moeite die je kind doet, niet het resultaat

Complimenten gericht op het resultaat kunnen onzekerheid zaaien, net als het eerder omschreven overdreven compliment. Als een kind altijd hoort dat het zo prachtig tekent, of zo goed kan turnen en het gaat een keer mis, dan baalt een kind enorm. Je helpt kinderen zich goed te ontwikkelen en zelfvertrouwen op te bouwen, als ze weten dat fouten maken niet erg is. Complimenten gericht op het proces werken daarom goed. Geef dus een compliment over de inspanning die het kind heeft verricht, het doorzettingsvermogen of vraag hoe je kind iets voor elkaar heeft gekregen en complimenteer dat.

Het geven van complimenten is leuk om te doen. Zowel de gever als de ontvanger voelen zich er goed door en het brengt een positieve sfeer in huis. Geef een goed compliment en zowel jij als je kind komen in een positievere flow. Het werkt ook erg aanstekelijk, al snel zul je zien dat je kind ook jou gaat complimenteren, wat het natuurlijk nog leuker maakt. Succes!

Zelfvertrouwen is een belangrijke eigenschap voor ieder kind. Het zorgt ervoor, dat je nieuwe dingen durft aan te pakken, foutjes durft te maken en weer door kunt gaan.

Pipi Langkous had dit al snel door en zei: ik heb het nog nooit gedaan, maar ik denk dat ik het wel kan.

Maar wat als jouw kind niet zoveel vertrouwen in zichzelf heeft?

Herken je jezelf in de volgende voorbeelden?

• Mijn kind durft geen spreekbeurt te doen in de klas
• Iedere dag gaat jouw kind met buikpijn naar school, omdat hij bang is voor die “bazige” kinderen
• Op de ouderavond hoor je van de leerkracht, dat jouw kind nooit zijn vinger opsteekt om het antwoord op de vraag te geven
• Bij de sportclub staat jouw kind altijd achteraan en op de vraag of hij wil keepen durft hij geen antwoord te geven en dus staat hij iedere week te keepen.
• Jouw kind zegt al heel snel, dat kan ik niet en zet zichzelf daarmee al snel buitenspel.
• Op een verjaardag durft jouw kind geen antwoord te geven op de vragen van andere volwassenen.

Wat betekent zelfvertrouwen?

Zelfvertrouwen is, zoals het woord al zegt, het vertrouwen dat je in jezelf hebt. Het is een realistische kijk op je eigen kunnen; het vertrouwen dat je zelf taken en hindernissen aankunt. Het is ook heel prettig om jezelf waardevol te voelen. Jezelf accepteren zoals je bent is belangrijk bij het creëren van zelfvertrouwen.

Hoe ontstaat een gebrek aan zelfvertrouwen?

Zelfvertrouwen ontwikkelt zich in de kinderjaren. Naast je persoonlijkheid is je sociale omgeving erg belangrijk bij de ontwikkeling van zelfvertrouwen. Wanneer je bijvoorbeeld erg beschermd opgevoed bent, kan het zijn dat je niet geleerd hebt om een eigen mening te vormen en zelf dingen te ondernemen. Als je ouder wordt, kan dit zich uiten in je gedrag. Je durft weinig initiatief te nemen of iets niet te zeggen, omdat je bang bent dat een ander vindt dat je iets stoms zegt. Hierdoor behaal je geen successen en krijg je geen bevestiging dat je iets heus wel kunt. Je zelfvertrouwen neemt nog meer af en dit resulteert in nog minder positieve ervaringen. Je komt in een negatieve spiraal terecht.
Hetzelfde kan gebeuren als mensen in je omgeving kritiek hebben geleverd op je gedrag of prestaties, of als je bent gepest. Ook dit zijn oorzaken waardoor je aan jezelf kunt gaan twijfelen en dingen uit de weg kunt gaan, waardoor je zelfvertrouwen afneemt of zich niet genoeg ontwikkelt.

Hoe versterk je het zelfvertrouwen van jouw kind of van jezelf?

Tip 1. Wees je bewust van je gedachten
De reden van je onzekerheid in een situatie kan zijn dat je bepaalde gedachten krijgt. Wat je gedachte is bij een situatie, bepaalt mede hoe je je voelt. Het is belangrijk om je hiervan bewust te zijn en deze gedachten te leren herkennen, zodat je ze kunt veranderen. Dus oefen daarmee. Bedenk de komende tijd iedere dag een situatie waarin je zelfvertrouwen je in de steek liet:

• Wat was de situatie, wat gebeurde er? (Gebeurtenis)
• Wat deed je? (Gedrag)
• Wat voelde je toen? (Gevoel)
• Wat dacht je? (Gedachte)

Tip 2. Helpende gedachten
Wanneer je een gebrek aan zelfvertrouwen hebt, zul je waarschijnlijk vaak niet-helpende gedachten hebben. ‘Ik kan het niet’ of ‘Iedereen vindt het stom als ik wat zeg’ zijn voorbeelden van gedachten die je kunt hebben. Deze gedachten zijn niet realistisch. Het is belangrijk om deze gedachten te leren ombuigen om weer een waarheidsgetrouw beeld van de werkelijkheid te krijgen en je zelfvertrouwen te ontwikkelen.

Kortom, oefen om van deze niet-helpende gedachten helpende gedachten te maken. Een helpende gedachte is positief en realistisch. Ik kan het niet wordt dan: ik heb het nog niet en ik ga het gewoon proberen.

Tip 3. Ga uitdagingen niet uit de weg 
Als je denkt dat je iets niet kunt, doe het dan toch. Heb een positieve verwachting van jezelf en stel een realistisch doel. Begin niet te moeilijk en zorg dat wat je gaat doen haalbaar is, zodat je dit met een succes kunt afsluiten. Hierdoor ervaar je dat je iets heus wel kunt en weet je dat je het een volgende keer weer kunt. Wanneer je dit steeds vaker ervaart, zal je zelfvertrouwen groeien. En soms mag je ook accepteren, dat iets nog niet gelukt is. Blijf proberen of accepteer dat je dat onderdeel gewoon wat minder goed beheerst. Dat kan ook bevrijdend werken.

Tip 4. Weet wat je kwaliteiten zijn
Misschien heb je het idee dat je weinig zelf kunt of weinig zelf bereikt. Dit is niet zo, iedereen heeft zijn of haar kwaliteiten. Maak voor jezelf inzichtelijk wat jouw kwaliteiten en successen zijn. Doe dit door op te schrijven wat je goed kunt en welke doelen je hebt bereikt. Ook al heb je in het begin misschien het gevoel dat het maar kleine dingen zijn. Schrijf het ook op als je een complimentje van iemand krijgt.

Tip 5. Leer jezelf te accepteren zoals je bent
Ga uit van je eigen kracht. Iedereen is anders en dat is maar goed ook. Er zullen altijd mensen zijn die veel voelen voor jouw ideeën of mensen die minder met jouw ideeën hebben. En dat is prima. Wees je daarvan bewust. Vind je het lastig om jezelf te accepteren en wil je hieraan werken? Yoga en mindfullness kunnen hierbij een ondersteuning bieden.  

Liegen, jokken, de waarheid verdraaien, een leugentje om bestwil. Je herkent dit vast wel, want iedereen doet dit weleens. Zowel kinderen als volwassenen. Over het algemeen vinden we dat je niet hoort te liegen. Wat kun je doen als jouw kind een beroepsleugenaar lijkt.

Alle kinderen maken een fase door waarin ze vaker liegen. Liegen hoort zelfs bij een gezonde ontwikkeling! Als je kind echter vaak liegt en daarmee zijn sociale relaties in gevaar brengt, is het nodig hier als ouder actie in te ondernemen.

Tip 1: kijk eens naar de straffen, die je geeft

Vaak liegen kinderen om straf te ontkomen. Als jouw kind regelmatig liegt over dingen die het wel of niet heeft gedaan, kan het goed zijn om eens (met je partner) na te gaan of jullie kind mogelijk wat streng gestraft wordt. Of misschien dat een van jullie nogal eens uit z’n slof kan schieten? Zo’n boze reactie van jou, is voor het kind ook op een bepaalde manier een ‘straf’, die het door te liegen hoopt te voorkomen. Probeer eens een hele tijd rustig te reageren als je kind een fout maakt. Als je kind bijvoorbeeld iets doet wat niet mag of iets kapot maakt, geef je aan dat dit niet de bedoeling is en kijk samen hoe jullie het gaan oplossen.

Tip 2: Benadruk het belang van eerlijkheid.

Het is goed om naar je kind toe van kleins af aan te benoemen dat jij eerlijkheid belangrijker vindt dan hetgeen dat je kind wel of niet heeft gedaan. Leg je kind daarbij uit dat wanneer het steeds liegt, het op een bepaald moment niet meer geloofd wordt. Ook wanneer het dan wel de waarheid spreekt. Geef je kind het vertrouwen dat het geen straf zal krijgen als het eerlijk vertelt wat er gebeurd is of wat het gedaan heeft. Spreek op die momenten zelfs je waardering uit voor het feit dat je kind eerlijk is. Ondanks de boosheid over wat het gedaan heeft.

Tip 3: Let op de momenten, dat je kind wel eerlijk is.

Als je je zorgen maakt over het lieggedrag van je kind, is de kans groot dat je met een vergrootglas naar dit gedrag kijkt. Daardoor zie je de momenten waarop je kind wel eerlijk is misschien over het hoofd. Dat is jammer! Want juist door de momenten te vergroten waarin je kind wel eerlijk is, kun je het negatieve patroon van je kind doorbreken. Geef je kind een dik compliment en vraag hoe het gelukt is om eerlijk te zijn in deze situatie. Daarmee versterk je het vertrouwen van je kind dat het je niet zal teleurstellen.

Tip 4 Ga op zoek naar het gedrag achter het liegen.

Je kind liegt niet zomaar en heeft daar vast een reden voor. Het kan jou en je kind helpen om daar meer inzicht in te krijgen. Vraag je kind bijvoorbeeld: ‘Hoe kwam het dat je wat anders zei?’ en ‘Waar was je bang voor dat zou gebeuren als je het wel zou zeggen?’ Daarmee krijgen jullie allebei meer inzicht in het gedrag en kun je kijken naar wat er nodig is om het een volgende keer anders te doen.

Tip 5: Help je kind om liegen te voorkomen

Je kunt je kind helpen om minder te liegen door je kind niet in de verleiding te brengen een leugen te vertellen. Heb je gezien dat je kind iets deed wat niet mag, is het beter om dit gewoon te benoemen en aan te geven dat dit niet oké is, dan je kind ernaar te vragen. En ontdek ook de leugenaar in jezelf. Een leugentje om bestwil kan – zeker door jonge kinderen – verkeerd begrepen worden. Ook het niet nakomen van een belofte, kan door een kind opgevat worden als een leugen. Als je je kind bijvoorbeeld belooft ’s middags iets te gaan doen samen en door de omstandigheden lukt dat toch niet, dan is het goed om dit aan je kind uit te leggen.

Tip 6 Breng je kind niet in verlegenheid

Wanneer je kind nogal eens graag overdrijft in zijn verhalen of ‘een rijke fantasie heeft’, kan het verleidelijk zijn om je kind te corrigeren terwijl het net zo enthousiast zijn of haar verhaal vertelt. Laat het maar gewoon vertellen dat het 10 goals maakte in de laatste voetbalwedstrijd. Vaak geniet de volwassen luisteraar vooral van het enthousiasme waarmee je kind vertelt en weet hij/zij ook wel dat het verhaal met een korreltje zout genomen moet worden. Wanneer je op dat moment ingrijpt, is dat ongemakkelijk voor je kind, maar ook voor de volwassenen. Jouw kind kan zich afgewezen voelen. Pak het moment liever later nog een keertje terug wanneer je rustig alleen bent met je kind. Leg je kind uit dat zeker leeftijdsgenootjes negatief of afwijzend kunnen reageren wanneer je vaak overdrijft of fantasieverhalen vertelt.

Tijdens een tienminutengesprek op school krijg je te horen, dat jouw kind moeite heeft met concentreren. Je herkent het ook bij jezelf. Je bent snel afgeleid en hebt moeite met stilzitten. Maar wat kun je eraan veranderen? Hoe doe je dat dan? Kan mindfulness helpen? Wat is dat dan?

Mindulness is het ontwikkelen van bewuste, vriendelijke en niet-oordelende aandacht. Bewuste ademhaling hoort daarbij. Kinderen hebben al veel steun aan het feit, dat ze met ademhaling hun boos of bang zijn kunnen laten gaan. Ze ontdekken, dat ze rustig kunnen worden door bewust adem te halen. Adem 3 tellen in, 1 tel pauze en adem in 4 tellen weer uit. Herhaal dit tot je rustig bent geworden.

Als je als ouder mindfull kunt zijn, levert dat veel op. Juist voor kinderen, omdat ze zoveel kunnen leren van een ontspannen ouder. Kinderen hebben namelijk onzichtbare antennes die voelen of jij aan- of uitstaat. Zorg er zelf voor, dat jouw mobiele telefoon regelmatig uit gaat en je in het nu kunt leven. Zonder die externe prikkel zul je ontdekken, dat er ruimte komt voor andere dingen.

Om rustig aan de dag te kunnen beginnen, kun je het gouden kwartiertje invoeren. Sta een kwartiertje of een half uur eerder op dan de rest van het gezin. Start lekker rustig op in jouw eigen tempo. Neem de tijd voor jezelf: een lekker kopje koffie, een meditatie, een heerlijke douche. Dan kun jij er daarna helemaal zijn voor jouw kinderen. Zo ontstaat er minder of geen ochtendstress.

Doe eens lekker niets. Laat het idee los, dat je steeds iets met je kinderen moet doen. Ga even zitten en doe niets. Reik je kinderen niets aan en los niets op, maar laat je verrassen door wat er vanzelf ontstaat. Goede ideeën ontstaan vaak vanuit het niets. Kinderen kunnen op deze manier ook meer rust in zichzelf gaan vinden.